ورود
 
Untitled Document
Untitled Document
 
Untitled Document
احیای کاروانسرای مقصود بیک در جنوب شرق میدان نقش جهان
مجموعه مقصودبیک شامل بازارچه مقصودبیک و کاروانسرای مقصودبیک در جنوب آن می باشد.
از آغاز طراحی میدان نقش جهان در عصر شاه عباس ، نیاز به یک ورودی اصلی از سمت جنوب برای میدان احساس می شده است. بدین ترتیب بازارچه ای طراحی واجرا می گردد که هم شان میدان باشد و مسافرین وتجار را به مرکز شهر هدایت نماید. به دلیل موقعیت حساس بازارچه مقصودبیک می توان حدس زد که از ابتدای ساخته شدن میدان دستور ساخت آن نیز داده شده باشد. بازارچه مقصودیک بازارچه ای دوطبقه به ارتفاع 8 متر می باشد که بازارچه حسن آباد را به میدان متصل می کند ویکی از ورودیهای میدان به حساب می آید. این بازارچه پس از بازار قیصریه پراهمیت ترین بازارچه شهر اصفهان به حساب می آید.
بازارچه مقصود بیک در محل تقاطع دو گذر اصلی شهر قبل از دوره صفوی احداث گردیده است. یکی از این گذرها گذر حسن آباد است، که بنا به نظر جابری انصاری سابقه ای بسیار کهن دارد و از زمان دیالمه و پس از آنها تا زمان امیر حسن بیک آق قویونلو که پل حسن آباد را بازسازی می کند، پیوسته آباد بوده است. اما این محل همواره محوری برون شهری و به عنوان اتصال دهنده شهر و باغها و معابر اطراف مطرح بوده است و کار بزرگ صفویه آن است که با ادامه بازار اصفهان در امتداد این محور تا دروازه حسن آباد و بازسازی پل خواجو به سان کاخی بر آب، این محور را نیز به مثابه رود و کوهها به درون شهر می کشند. دومین محوری که از بازارچه مقصود می گذرد، امتدادی شرقی، غربی داشته و از مجاور قلعه طبرک آغاز شده، پس از تقاطع با گذر حسن آباد، در غرب آن نیز امتداد می یافته است. در زمان شاه عباس اول و در هنگام ساخته شدن میدان نقش جهان، بازارچه مقصود بیک از محل تقاطع یاد شده تا مجاور میدان به دو منظور ایجاد می گردد:
1- تغییر مسیر حرکت از گذر قدیمی به میدان جدید.
2- ایجاد یک ورودی مناسب و هم شأن با معماری میدان از جنوب."

تصاویری از بازارچه مقصود بیک

در مورد بازارهاي جنوب ميدان نقش جهان كارري مي نويسد : "بازاری بزرگ در گوشه جنوب غربي ميدان واقع شده در آن لباس و نقشهاي چرمي به فروش مي رسد و به بازاري وصل مي شود كه در دكانهاي طرفين آن صنعتگران مشغول كارند وظروف مسي مي سازند." اگر منظور كارري از بازار بزرگ گوشه جنوب غربي بازار مقصود بيك باشد ، كاروانسرايي كه در ادامه نوشته خود از آن ياد مي كند ، كاروانسراي زيباي مقصودبيك است. وي در اين باره مي نويسد : "در آنجا كاروانسرايي قرار گرفت كه مركز فروش ادويه ، اقسام عطر و وسايل چرمي به شمار مي رود."
جابری انصاری تاریخ تخریب سقف بازارچه را به 1307 وتوسط شهردار وقت نسبت می دهد. ولی به تاریخ تخریب کاروانسرا اشاره ای نمی کند. هم اکنون سقف بازارچه مرمت شده است.
کاروانسرای مقصودبیک همزمان با بازارچه زیبای مقصودبیک در جنوب آن بنا می شود. شاردن نیز در سفرنامه خود از این کاروانسرای زیبا یاد می کند. این کاروانسرا بنایی مجلل با گنبد طلاکاری بوده است. متاسفانه درحال حاضر اثری از این کاروانسرای زیبا باقی نمانده است. کاروانسرا کاملا تخریب ونوسازی شده است و جای خود را به بناهای مسکونی ناهمگون بابافت تاریخی داده است .

با توجه به ظرفیتهای ویژه این کاروانسرا به لحاظ بهره گیری نقاط مختلف آن از دید و مناظر ارزشمند شهری نظیر گنبد مسجد شاه، گنبد شیخ لطف ا...، عمارت عالی قاپو، گنبد ساروتقی و... و نیز همسایگی بلافصل آن با میدان نقش جهان ، احیا و تبدیل آن به یک مجموعه اقامتی ممتاز شهری ضروری به نظر می رسد.

1. مستندات تاریخی موجود از کاروانسرای مقصودبیک:

تصویری از کارونسرای مقصود بیک قبل از تخریب کامل

عکس های هوایی

اولین عکسهای هوایی از جنوب میدان و کاروانسرای مقصودبیک تهیه شده توسط اریک اشمیت در سال 1936 میلادی (1314 شمسی).

اولین عکسهای هوایی از جنوب میدان و کاروانسرای مقصودبیک تهیه شده توسط اریک اشمیت در سال 1936 میلادی (1314 شمسی).

وضعیت کاروانسرای مقصودبیک در عکس هوایی سال 1335

وضعیت کاروانسرای مقصودبیک در عکس هوایی سال 1381

2. مدلسازی کاروانسرای مقصودبیک:

3. محدوده مشخص شده برای تملک:

محدوده مشخص شده در تصویر مقابل موقعیت تاریخی کاروانسرای مقصودبیک را نشان می دهد. این محدوده که مساحتی در حدود 8400 مترمربع را دارا می باشد، شامل کاروانسرای مقصود بیک، حجره های جنوبی بازارچه مقصودبیک و حجره هایی در شرق محدوده بوده است. در حال حاضر حجره های جنوبی بازارچه مقصودبیک در شمال این محدوده همچنان پابرجا هستند. با این تفاوت که حجره هادر حدود 2متر از جنوب خود در محدوده کاروانسرا دخول کرده اند.
در جبهه شرقی نیز تعدادی واحد تجاری به چشم می خورد.

محدوده کاروانسرای مقصودبیک و ضلع جنوبی بازارچه مقصودبیگ به مساحت حدودی 8400 متر مربع

4. رویکرد کلی طرح:
4-1 - آلترناتیو اول:
بازسازی تاریخی مطابق الگو و ترکیب گذشته مجموعه با توجه به مستندات موجود :

بازسازی تاریخی کاروانسرای مقصودبیگ در نقشه شهری موجود.

بازسازی تاریخی کاروانسرای مقصودبیگ در طرح پیشنهادی مشاور دوران شهر

همانگونه که در تصویر زیر مشخص است، مساحت کل کاروانسرا ( بخش نارنجی رنگ بدون در نظر گرفتن حجره های تجاری قهوه ای رنگ ) در حدود 7300 مترمربع بوده است.
توده اطراف حیاط در بخشهای مختلف 12-10.5 متر ضخامت داشته است و ابعاد حیاط کاروانسرا 46*82 متر مربع بوده است.
در صورت بازسازی کاروانسرا طبق الگو و ترکیب گذشته ، سطح کل زیربنای غیر مفید هتل در حدود 50% سطح زمین کاروانسرا خواهد بود.

4-2- آلترناتیو دوم:
حفظ الگوی تاریخی همراه با تغییراتی در ترکیب مجموعه در جهت کاربری پیش بینی شده برای مجموعه به عنوان هتل ممتاز.
در این آلترناتیو با در نظر گرفتن راهروی ارتباطی در پشت اتاقها، ضخامت دیوارها – که دراین نوع بناها حداقل 50 سانتیمیتر خواهد بود- ، فضاهای خدماتی اتاقها ( شامل سرویسها و پستو و...) فضای مفید اتاقها ، عرض ایوان در جلو اتاقها و... ضخامت توده اطراف حیاط به حدود 14 متر می رسد.

فضاهای عمومی هتل شامل لابی، رستوران و....


در این صورت سطح اشغال مجموعه در یک طبقه در حدود 4100 مترمربع ( در حدود 60%) و ابعاد حیلط 75*40 متر خواهد بود .
با در نظر گرفتن بنای دو طبقه و نیز با در نظر گرفتن گودال باغچه و زیرزمین برای مجموعه ، زیر بنای غیر مفید مجموعه به حدود 14000 متر مربع می رسد.
الحاق لایه مسکونی موجود در غرب کاروانسرای مقصود بیک به مجموعه هتل به عنوان لابی ، رستوران و.... هتل ضروری به نظر می رسد . سطح این قسمت پس از اصلاح طبق طرح پیشنهادی دوران شهر در حدود 1700 متر مربع است که با در نظرگرفتن حدود 2.5 طبقه سطح زیربنای غیر مفید آن در حدود 4300 مترمربع خواهد بود.
بنابراین مجموع زیرینای غیر مفید مجموعه به بیش از 18000 متر مربع خواهد رسید.


5. تخمین ظرفیت کلی هتل:
با انطباق الگوی بازسازی شده کاروانسرای مقصودبیک روی وضعیت پیشنهادی و ترسیم تقسیمات کلی ، تعداد اتاقهای هتل در طبقه اول و دوم ، هرکدام 46 اتاق و در زیرزمین ( گودال باغچه) 38 اتاق تخمین زده می شود.
بنابراین ظرفیت هتل در حدود 130 اتاق پیش بینی می شود.


تخمین تعداد اتاقها طبق مستندات تاریخی در طبقه اول و دوم

تخمین تعداد اتاقها در زیرزمین ( گودال باغچه)

جمعه 10 فروردین ماه 1403
 
Untitled Document

پیامرسان ایتا و روبیکا

09336688563

Copyright شركت عمران و مسكن سازان استان اصفهان
Ariana Informatics Group - گروه داده ورزي آريانا